Fort Giessen: Soldaten tussen Burgers

Eind 2018 werd in Fort Giessen, onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de tentoonstelling “Soldaten tussen Burgers” geopend. Het is de eerste permanente tentoonstelling in dit onlangs gerestaureerde en heropende verdedigingswerk, dat daarmee dé locatie in Nederland vormt dat het verhaal vertelt van dit fort en de streek ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Mudware was bij het gehele project betrokken: vanaf het ontwerp van de tentoonstelling tot en met de bouw en inrichting ervan.

Eerder in 2018 beleefde Fort Giessen ook al een mijlpaal: in het voorjaar werd dit fort – één van de maar liefst 46 forten aan de zogenaamde Nieuwe Hollandse Waterlinie – na twee jaar restauratie feestelijk voor het publiek geopend. Mudware was destijds ook bij de herinrichting van het gebouw betrokken. Met de lancering van de permanente tentoonstelling “Soldaten tussen Burgers” aan het eind van het jaar is het fort een belangrijke plek geworden voor herdenking van en educatie over de Eerste Wereldoorlog.

De tentoonstelling is in feite een spin-off van de documentaire “Linie tot Leven” die Entrop&DeZwartFilms maakte over de Nieuwe Hollandse Waterlinie, één van de belangrijkste verdedigingslinies van Nederland in de 19^e en 20^e eeuw. Terwijl deze waterlinie vaak met het westen van het land geassocieerd wordt en ook bedoeld was om het randstedelijke gebied tegen vijandelijke aanvallen te beschermen, vormt het ook een belangrijk stuk Brabants erfgoed. Om de rijke cultuurhistorische (en inmiddels ook ecologische) waarde ervan te behouden en voor het publiek zichtbaar te maken heeft Brabants Landschap als eigenaar en beheerder in de laatste jaren een reeks forten gerestaureerd en voor publieke doeleinden herbestemd.

Genoemde vijandelijke aanvallen kwamen er nooit, maar tijdens de Eerste Wereldoorlog werden wel ruim 200 soldaten ingekwartierd in Fort Giessen. Foto’s, voorwerpen en bondige teksten tonen in de tentoonstelling het leven in de mobilisatietijd. In opdracht van Brabants Landschap en in nauwe samenwerking met verschillende partijen, gaf Mudware vorm aan dit vergeten stukje geschiedenis.

Samen met filmmaker Raoul de Zwart bedachten wij de tentoonstelling; Raoul vooral het inhoudelijke deel, wij met name op het vlak van ontwerp en uitvoering. Ook de technische vertaling van het ontwerp – de engineering – vormde onderdeel van ons takenpakket, net als het vinden van geschikte materialen voor het interieur. Met samenwerkingspartner Kees van de Ven bouwden wij de kasten die zowel uit tekst- en beeldpanelen bestaan als vitrines herbergen met objecten uit de tijd dat hier soldaten gestationeerd waren.

De sobere inrichting van de ruimte, strak vormgegeven informatiedragers en subtiele inzet van kleur en verlichting bieden de bezoeker – jong en oud – de kans om zonder afleiding (een deel van) het gedenkwaardige verhaal van dit bijzondere gebouw te (her)ontdekken.

Tags: Brabants Landschap, engineering, Fort Giessen, meubelbouw, ontwerp, verlichting, vitrinebouw